Czym jest niwelator i do czego służy?

Niwelator jest urządzeniem pomiarowym służącym do pomiaru różnicy w wysokości wybranych punktów pomiarowych. Do jego prawidłowego działania jest konieczne umieszczenie na stabilnym statywie oraz wypoziomowanie go. Niwelatora używa się przede wszystkim do sprawdzania, czy powstałe powierzchnie np. wylane fundamenty lub postawione ściany są proste i trzymają pion i poziom. Przy pomocy niwelatora można sprawdzić również to, czy elementy takie jak kolumny czy ściany działowe są ustawione prostopadle do podłogi i sufitu. Niwelator stosowany jest bardzo często przy pracach geodezyjnych, można stosować go również przy budowie budynków, jak i dróg czy parkingów. Może być stosowany również do wyznaczania optymalnego kąta nachylania w sytuacji, gdy konieczne jest wykonanie spadku pozwalającego na sprawne odprowadzanie wody z określonego obszaru np. podjazdu, tak aby nie zatrzymywała się ona i nie tworzyły się kałuże, czy wręcz nie cofała się do domu czy garażu.

Jakie są rodzaje niwelatorów?

Wybór niwelatora będzie zależał przede wszystkim od budżetu inwestora, a także w pewnym stopniu od rodzaju wykonywanych prac i okoliczności, w jakich się one odbywają. Na rynku można dostać kilka rodzajów niwelatorów, z czego najpopularniejsze są niwelatory optyczne i laserowe. Każde z tych rozwiązań ma swoje wady i zalety:

• niwelator optyczny – niwelator optyczny to w dalszym ciągu urządzenie, które jest chętnie wykorzystywane przy różnego rodzaju pracach geodezyjnych i budowlanych. Warto wiedzieć, że pierwsze modele tego typu urządzeń pojawiły się mniej więcej w połowie XIX wieku. Niwelator optyczny dobrze sprawdza się przede wszystkim przy pracy w terenie. Do wykonywania pomiarów niwelatorem optycznym najczęściej potrzebne są dwie osoby – pierwsza umieszcza łatę pomiarową w odpowiednim miejscu, a druga, stojąc przy niwelatorze odczytuje pozyskane dane. Trzeba tutaj tez pamiętać o tym, że wykonując prace w terenie, należy odpowiednio dobrać siłę lunety do maksymalnej odległości, na jakiej będą wykonywane pomiary. Jakość pomiaru będzie zależała w tym przypadku od odpowiedniego poziomowania urządzenia, a także od możliwego błędu odczytu osoby obsługującej urządzenie. Przy odpowiednich ustawieniach urządzenie to daje bardzo wysoką dokładność – 1,0 mm/km. Otrzymanie wyniku jest szybkie, tak samo jak obsługa urządzenia i jego przenoszenie. Tego typu urządzenia są stosunkowo tanie zarówno, jeśli chodzi o zakup, jak i późniejszą eksploatację. Do podstawowych wad tego rozwiązania zalicza się przede wszystkim fakt, że wymaga ono obsługi przez co najmniej dwie osoby;
• niwelator laserowy – niwelator laserowy jest urządzaniem nowoczesnym, które sprawdza się zarówno w czasie pracy w terenie, jak i we wnętrzach. Do takiego urządzenia dołączona jest łata pomiarowa ze specjalnym czujnikiem – detektorem światła laserowego. Jeżeli światło lasera przy niwelatorze dosięgnie czujnika, wydaje on sygnał dźwiękowy. Przy pomiarach wykonywanych niwelatorem laserowym może pracować tylko jedna osoba – wpierw ustawia urządzenie w odpowiedni sposób, a następnie szuka optymalnego punktu z łatą pomiarową. W przypadku niwelatorów laserowych do zalet zalicza się przede wszystkim możliwość obsługi przez jedną osobę oraz duży zasięg uzyskiwany z jednego stanowiska. Istnieje też możliwość obserwowania poziomu w zakresie 360 stopni. Wadą jest to, że w porównaniu do niwelatorów optycznych jest droższy oraz jest mniej mobilny – trudniej się go przenosi.

 autor: Iwona Czyżykowska