Kiedy najczęściej decydujemy się na przepisanie nieruchomości?

Przepisanie nieruchomości najczęściej odbywa się w formie podpisania umowy darowizny dla najbliższej osoby. Zazwyczaj to rodzice bądź teściowie czy dziadkowie przepisują swoje domy lub mieszkania na dzieci/wnuki. Głównym celem takiego działania jest chęć uregulowania, przynajmniej w części, spraw majątkowych. W dużej mierze pozwala to uniknąć nieporozumień związanych z dziedziczeniem, a także na rozdysponowanie majątkiem w taki sposób, w jaki się chce.

Ile kosztuje przepisanie nieruchomości i w jaki sposób to zrobić?

Przepisanie nieruchomości może mieć kilka form. Najpopularniejszą jest umowa darowizny. Często można spotkać się z umową dożywocia, której elementy mogą być zawarte również w umowie darowizny, jeżeli tego chcą obie strony. Zapisy o przepisaniu nieruchomości mogą znaleźć się również w testamencie, z tym, że najczęściej wiąże się to z tym, że obdarowywany będzie mógł korzystać z nieruchomości i samodzielnie nią władać dopiero po otworzeniu spadku. W przypadku umowy darowizny i dożywocia osoba obdarowywana może władać nieruchomością od dnia, który został określony w umowie.

I tutaj należy sobie zadać pytanie – ile kosztuje przepisanie domu? W grę będzie wchodzić kilka czynników. Przede wszystkim liczy się szacunkowa wartość nieruchomości, gdyż to od tej kwoty jest obliczany ewentualny podatek od darowizn i spadków. W przypadku darowizny podatek jest naliczany od osób niespokrewnionych bezpośrednio z darczyńcami, np. w przypadku, gdy darowizna obejmuje synową lub zięcia osób przekazujących darowizną. W przypadku umowy dożywocia nie płaci się podatku od spadków i darowizn.

Zarówno umowa darowizny, jak i dożywocia, aby była ważna musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Dlatego do kosztów przepisania domu należy doliczyć wartość taksy notarialnej oraz podatek VAT w wysokości 23%. Wysokość taksy notarialnej zależna jest również od wartości nieruchomości będącej przedmiotem zawieranej umowy. Dokładnie te kwestie określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz. U. z dnia 29 czerwca 2004 r.). Tekst rozporządzenia został ujednolicony obwieszczeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 stycznia 2018 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu w/w rozporządzenia.

Oprócz wynagrodzenia za przygotowanie aktu notarialnego notariusz pobiera opłatę za przygotowanie i przesłanie do sądu wniosku o dokonanie wpisu w księgach wieczystych. Za dokonanie wpisu w księdze wieczystej założonej dla nieruchomości będącej przedmiotem umowy pobierana jest opłata sądowa.

Koszty przepisania domu w testamencie będą zależały przede wszystkim od tego, jaką formę testamentu wybierze spadkodawca – może być to testament notarialny (pobierane są stosowne opłaty przez notariusza) lub sporządzony własnoręcznie, bądź testament ustny. Jeżeli spadkobierca zaliczany do I grupy w ciągu 6 miesięcy od otwarcia testamentu i stwierdzenia nabycia spadku poinformuje Urząd Skarbowy o tym fakcie będzie zwolniony z podatku. W innym przypadku Urząd Skarbowy nalicza należny podatek i po jego określeniu spadkobierca ma 2 tygodnie na uregulowanie tego zobowiązania. Tutaj też będą w grę wchodziły opłaty sądowe za dokonanie wpisu w księgach wieczystych nieruchomości.

Przepisanie nieruchomości a zachowek

Obdarowywany lub spadkobierca musi się liczyć z tym, że w przypadku, gdy nieruchomość wyczerpuje masę spadkową lub stanowi jej znaczną część może być zobowiązany do zapłacenia zachowku na rzecz ustawowych spadkobierców, o ile nie zostali oni wydziedziczeni lub uznani za niegodnych dziedziczenia. Prawo do zachowku mają wszystkie osoby, które by dziedziczyły po danej osobie, jeżeli dochodziłoby do stwierdzenia nabycia spadu na podstawie ustawy. Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku darowizny, jeżeli była dokonana co najmniej 10 lat przed śmiercią spadkodawcy, nie wlicza się jej do masy spadkowej.

autor: Iwona Czyżykowska