Bezobsługowa kotłownia

Takie rozwiązanie wydaje się chyba wszystkim komfortowe, bo jedyne, co pozostaje użytkownikowi to zaprogramowanie regulatora-sterownika zamontowanego w reprezentatywnym pod względem temperatury odniesienia wnętrzu. Tego typu standard można uzyskać tylko przy zapewnieniu nieprzerwanych dostaw paliwa. I w tym miejscu możemy wymienić gaz ziemny, jako paliwo spełniające warunek ciągłości w dostawie paliwa. Gdy jednak w pobliżu nie ma dostępu do sieci gazowej rozwiązaniem jest gaz płynny lub olej opałowy. Oczywiście w tych ostatnich przypadkach paliwo niestety trzeba magazynować i zapewniać jego dostawy, a to wymaga dodatkowych rozwiązań technicznych na działce lub w pomieszczeniach domu.

Bezobsługowo bez kotłowni

Tu system ogrzewania opiera się na wykorzystaniu energii elektrycznej. Mogą to być maty grzejne, piece akumulacyjne, promienniki podczerwieni. Stosowanie energii elektrycznej do ogrzewania ma ekonomicznie sens tylko w przypadku tańszego prądu, czyli zastosowania licznika dwutaryfowego. Wtedy w odpowiednich godzinach możemy sobie pozwolić na uruchomienie elektrycznych urządzeń grzejnych. Ważne jest czy nasza instalacja elektryczna i przydział mocy są wystarczające, aby zastosować ogrzewanie elektryczne.
Kotłownia to także za duże słowo w przypadku wiszących kotłów gazowych w układzie z zamkniętą komorą spalania. Są one podłączone przewodem współosiowym (tzw. turbo) odprowadzającym spaliny i pobierającym powietrze do spalania bezpośrednio przez zewnętrzną ścianę budynku. System taki umożliwia zastosowanie kotła bez zapewnienia dostępu do komina, a nawet montaż w pomieszczeniach mieszkalnych [1].

Kotły na paliwo stałe

W przypadku tego rodzaju kotłów wkład własnego zaangażowania w obsługę może być ograniczony poprzez zastosowanie podajnika paliwa. Przy takim rozwiązaniu należy stosować opał w formie granulatu. Może to być eko-groszek z węgla kamiennego lub postać biomasy w formie pellet. W zależności od pojemności zasobnika załadunek odbywa się co 2-5 dni. Należy dbać o jakość paliwa co przekłada się na żywotność kotła i oczywiście na jego sprawność cieplną.
Decydując się na ogrzewanie paliwem stałym musimy zapewnić odpowiednie pomieszczenie na kotłownię i skład opału. W domach jednorodzinnych przeważnie moc kotła na paliwo stałe nie przekracza 25kW. Kwestie techniczne regulują przepisy [1] oraz przywołane normy. Do głównych wymagań w tym względzie zaliczyć można:

• wymóg wydzielenia pomieszczenia technicznego na instalację kotła i skład opału
• zapewnienie nawiewu powietrza do spalania oraz wentylacji pomieszczenia
• odpowiednio dobrany przewód kominowy

Wybierając paliwo stałe do ogrzewania domu należy się także liczyć z pewnymi ograniczeniami, które mogą wnosić przepisy lokalne, a w przypadku węgla istnieje perspektywa całkowitego zakazu opalania nim w domowych kotłowniach.

Technologie alternatywne

W śród niestandardowych rozwiązań ogrzewania bez wspomaganie dodatkowym paliwem można wymienić pompy ciepła z wymiennikiem gruntowym, jako dolne źródło ciepła. W przypadku wymiennika poziomego musimy dysponować pewną powierzchnią działki, niezabudowanej i nieutwardzonej. Istotne jest także, jaki to jest grunt i czy będzie miał możliwość ponownej akumulacji energii cieplnej po sezonie grzewczym. Natomiast wymiennik pionowy zagłębiony w otworach powstałych po dokonaniu odwiertów, zajmuje mniejszą powierzchnię na działce i na jego skuteczność wpływ na już głównie ciepło geotermalne.
Do innych rozwiązań można zaliczyć systemy ogrzewania nadmuchowe bez udziału tradycyjnych grzejników w instalacjach wodnych. Źródłem ciepła może być piec gazowy nadmuchowy lub pompa ciepła. Wymiana ciepła w tym przypadku odbywa się bez udziału wody, dodatkowo powietrze może być filtrowane, a cały system łatwiej rozbudować o rekuperator.

Jakość urządzeń

Mówiąc o racjonalnym poziomie wydatków na ogrzewanie nie możemy oszczędzać przy zakupie urządzeń grzejnych. I tak chociażby nikt przy obecnym dostępie do stosunkowo tańszych niż jeszcze 10 lat wstecz kotłów kondensacyjnych nie powinien decydować się na zakup kotła standardowego. W przypadku kotłów na gaz lub olej opałowy dodatkowe ciepło z kondensacji spalin pozwoli na uzyskanie oszczędności wynikającej z wyższej sprawności urządzenia. A jest to niemało, producenci podają nawet 15 %.
W przypadku kotłów na paliwo stałe sprawność na pewno będzie niższa, bo nigdy nie zostanie spalone 100 % włożonego paliwa, a decydującą rolę także na żywotność kotła ma zawsze jakość paliwa i systematyczna konserwacja jego elementów.

Obowiązki właściciela

Warunkiem prawidłowego funkcjonowania urządzeń jest utrzymywanie ich w dobrym stanie technicznym. Służą temu przeglądy techniczne przeprowadzane przez osoby uprawnione. Dotyczy to także budynków i ich wyposażenia. Generalnie wymóg należytego utrzymania obiektów budowlanych jest obowiązkiem ustawowym, lecz każdy zapobiegliwy właściciel powinien zadbać o regularne przeprowadzanie kontroli dla własnego bezpieczeństwa. Prawo budowlane [2] wyszczególnia następujące pozycje związane z funkcjonowaniem systemów grzewczych:
co najmniej raz na 5 lat badanie instalacji elektrycznej, sprawdzenie stanu technicznego kotłów na paliwo stałe o efektywnej nominalnej wydajności 20 kW do 100 kW oraz kotłów opalanych gazem raz na 4 lata, co najmniej raz w roku przeprowadzenie kontroli instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).

Jednak dopuszczone jest zgodnie z prawem budowlanym przeprowadzanie częstszych kontroli wg przepisów techniczno-budowlanych. I tak rozporządzenie o ochronie przeciwpożarowej [3] podaje:
przewody dymowe od palenisk opalanych paliwem stałym – usuwanie zanieczyszczeń co najmniej raz na 3 miesiące, przewody spalinowe od palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym - co najmniej raz na 6 miesięcy. Według rozporządzenia [3], czynności związane z usuwaniem zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych oraz wentylacyjnych, w przypadku mieszkań jednorodzinnych, mogą być wykonywane przez osoby bez kwalifikacji kominiarskich.

To, jaki system ogrzewania wybierze właściciel domu jest jedną stroną medalu. Drugą jest właściwe sterowanie jego pracą stosownie do zapotrzebowania, a to ma spory wpływ na poniesione wydatki w sezonie grzewczym. Nie można także zapomnieć o udziale izolacji przegród budynku i parametrów stolarki okiennej.

Literatura

[1] - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadaç budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, z późn. zm.)
[2] - Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414)
[3] - Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719)